Hürriyet Gazetesi ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) işbirliğiyle Sürdürülebilirlik Zirvesi düzenlendi. İZTO’da gerçekleşen zirvede, Hürriyet Gazetesi Ekonomi Yazarı Noyan Doğan’ın moderatör olduğu ilk oturumda, İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ve Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, iş dünyasında sürdürülebilirlik konusunda görüşlerini paylaştı. İZTO Yönetim Kurulu Başkan Mahmut Özgener, İzmir’de büyük şirketler ve holdinglerin çevre dostu üretim, enerji verimliliği ve kurumsal sosyal sorumluluk projeleriyle sürdürülebilirlik hedeflerini iş modeline dahil etme konusunda çok daha hızlı ve etkin hareket edebildiğini belirtip, “Sanayi bölgelerindeki büyük şirketlerin bu konudaki farkındalığı üst düzeyde. Diğer yandan iş dünyasının çok büyük kesimini temsil eden KOBİ’lerin ise özellikle finans, kaynak eksikliği ve bilgiye erişim zorlukları ve bu konuda da teknik kapasitelerinin sınırlı olması nedeniyle yoğun desteğe ihtiyaç duyduklarını gözlemliyoruz. Bu nedenle İZTO olarak KOBİ’lerimizin gelişimi konusunda önemli çalışmalar organize ediyoruz. KOBİ’lerimizle yaptığımız işbirliği çerçevesinde sürdürülebilirlik konusunda bilgi düzeylerini ciddi anlamda geliştirme imkanı bulduklarını gözlemliyoruz. Geçtiğimiz yıl yaptığımız, bu yıl devam edeceğimiz ‘Yeşil Dönüşüm Mentorluğu’ programı kapsamında yeşil dönüşümü en temelden alıp Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakatı kapsamında uygulamaya alınan konularda işletmelere bilgi ve deneyim aktarılıyor. Yaptığımız ilk süreç 3 ay sürdü, işletme ve KOBİ’lerden 26 katılımcının yer aldığı uzman ölçekli ülkemizde ilk defa bir ticaret odası tarafından düzenlenen eğitim programı oldu. Bunu yaygın bir şekilde tüm odaların işbirliği içinde devam ettirmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı. ‘KOBİ’LERİN DE HAZIRLIKLI OLMASI GEREKİYOR’ Eğitimin önemine dikkati çeken EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “Karbon ayak izini azaltmak önümüzdeki ‘yeşil duvar’ diye tabir ettiğimiz Gümrük Birliği ile karşılaşmamak açısından güncellememiz gereken bir süreç. Burada da eğitim başta geliyor. Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilirlikle ilgili açıkladığı 17 kalkınma hedefi var. 3 tanesi ön plana çıkıyor; enerji, hammadde ve işgücü. Sürdürülebilirliğe sadece kurumsal firmaların değil, KOBİ’lerin de hazır olması gerekiyor. Bunun için ikiz dönüşümün gerekliliklerine odaklanmamız gerekiyor. Temiz enerji, güneş enerjisi imkanı var, yapılması gerekiyor. Dışa bağımlılığı da azaltacak ama trafo nedeniyle sıkıntısını yaşıyoruz” açıklamalarında bulundu. İşgücünün de sürdürülebilir olması gerektiğini dile getiren Yorgancılar, “Bizim ülkemizin en büyük ihtiyacı eğitim 5.0’dır” ifadelerini kullandı. ‘BÜTÜNCÜL VE UZUN VADELİ STRATEJİLERE İHTİYAÇ VAR’ Ülkemizde sürdürülebilir tarım ve gıda sistemlerini tesis etmek için bütüncül ve uzun vadeli stratejilere ihtiyaç olduğunu söyleyen Işınsu Kestelli, “Tarımsal üretimde çevre dostu ve yenilikçi uygulamaların teşvik edilmesi, kimyasal gübre ve pestisit kullanımının azaltılması ve su kaynaklarının verimli kullanımı öncelikli hedefler arasında yer almalı. Tarım arazilerinin korunması ve toprak sağlığının iyileştirilmesi için de daha güçlü yasal düzenlemeler ve denetimler yapılmalı. Çiftçilerin sürdürülebilir tarım yöntemleri konusunda bilgilendirilmesi, yeni teknolojilerin ve iyi tarım uygulamalarının tanıtılması gerekli. Tarım kooperatiflerinin ve yerel yönetimlerin daha aktif bir rol üstlenmesi sağlanmalı. Küçük ölçekli çiftçilerin finansal ve teknik desteklerle sürdürülebilir tarım uygulamalarına geçişleri kolaylaştırılmalı. Gıda sistemlerinin sürdürülebilirliği için tedarik zincirlerinde reform yapılmalı” diye konuştu. ‘YEŞİL YAKA İSTİHDAMI ARTIŞ GÖSTERECEK’ Türk ihracatçısının sınırda karbon düzenlenmesine hazır olmadığını söyleyen EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “İhracatçının karbon emisyonunu ölçmek ve raporlamak için ne olduğunu anlaması, nasıl olduğunu anlaması için eğitimler verilmesi lazım. Eskiden fabrikalarda mavi yaka, beyaz yaka vardı, şimdi yeşil yaka istihdam etmemiz gerekecek. Bu kolay bir iş değil ve bu işi yapanların devamlı kayıt altına alması lazım. Bunun için işletmelerin yeşil yaka ihtiyacı doğacak” dedi. Farkındalığın eksikliğinin eğitimlerle giderilmesi gerektiğini söyleyen Eskinazi, “Farkındalığı artırmamız lazım. İhracatçılara karbon vergilerinin nasıl etkileyeceğini, nelerle karşılaşacağını açıklanması gerekiyor” diye konuştu. EİB’de bulunan 12 birliğin sürdürülebilirlik konusunda Ur-Ge projesi geliştirdiğini aktaran Eskinazi, firmaların eksikliklerini tespit edip yol haritalarını çizdiklerini belirtti. İZMİR VE İSTANBUL 112 KENTİN İÇİNDE Zirvenin ‘Sürdürülebilirlik ve İzmir’ başlıklı üçüncü oturumunda Ege Sanayicileri ve İşinsanları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, Sürdürülebilirlikte Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) Rolü başlıklı bir konuşma yaptı. Zorlu, AB’nin 2050’ye kadar karbon sıfır kıta olmak hedefi ortaya koyduğunu söyleyerek, Türkiye’nin sürdürülebilirlik eylem planı ile 2053 yılına kadar karbon sıfır ülke olma yolunda ilerlediğini ifade etti. STK’ların en büyük görevinin farkındalık yaratmak olduğunun altını çizen Zorlu, gelişmeleri üyelerine aktarmaya ve farkındalık yaratmaya çalıştıklarını belirterek, “Yenilenebilir enerji tarafında rüzgar, güneş enerjileri konusunda etkinlikler gerçekleştirdik. Atık yönetimi bu yılın en flaş konularından biri. Su kaynaklarını korumak önemli bir konu, bu nedenle mart ayında sürdürülebilirlik su zirvesini gerçekleştirmek istiyoruz” dedi. İklim Şehir Sözleşmesi ve Misyon Şehir İzmir’ başlıklı bir sunum gerçekleştiren İzmir Planlama Ajansı Başkanı Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, enerji, gıda ve suyun bir arada çalıştığı bir sistemin sürdürülebilirliğin temel taşını oluşturduğunu belirti. AB’nin 2050’de karbon nötr kıta hedefi olduğunu, 2030’un da önemli olduğunu belirten Velibeyoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Avrupa İklim Nötr ve Akıllı Şehirler Misyonu’nda 112 kentin 2030’da yüzde 100 hedefe ulaşabilecek bir aşamayı göstermesi, örnek olması hedefleniyor ki 2050’deki hedef başarılabilsin. İzmir ve İstanbul bu 112 kentin içinde. İddiamız bütün Avrupa’nın yeşil mutabakatla uğraştığı işin öncülerinden biri olma gibi önemli bir pozisyon.” ‘TÜRKİYE’DE KARBON VERGİSİNİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ GEREKİYOR’ İZMİR Sürdürülebilirlik Zirvesi’nin ikinci oturumu ‘Karbon Emisyonlu Döneme Hazırlık’ başlığıyla gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Hürriyet Gazetesi Ekonomi Müdürü Sefer Levent’in yaptığı oturuma CarbonCost Consulting Kurucusu ve CEO’su Mehmet Ali Öztopçu, KMD Karbon ve Maliyet Danışmanlığı Kurucusu İlkay Yücebilgiç ve Uluslararası Ticaret Uzmanı Murat Erdoğan konuşmacı olarak katıldı. Karbon emisyonunun yeni bir maliyet sistemi olduğunu, bu maliyet sisteminden kurtulmak için ekstra maliyete girmek gerektiğini söyleyen Erdoğan, “Makine, çevre ve kimya mühendisine ihtiyaç var. Hepsinin ortak gözüyle yapılmalı. Üretimde açığa çıkan karbonu sadece makine, çevre, kimya mühendisi tek başına hesaplayamaz. O nedenle grup çalışması yapmak gerekir. Ciddi bir maliyet bizi bekliyor. Emisyon ticaret sistemlerinin devreye girmesiyle sistem değişecek” dedi. ‘EMİSYON TİCARET SİSTEMİ KURULMALI’ Mehmet Ali Öztopçu ise, “Avrupa Birliği (AB) 2050 yılına kadar nötr kıta olma yolunda hedef koydu. 2030’da yüzde 55 karbon ayak izini azaltma ara hedefi var. AB dünyada rol model olmaya başladı. Karbon vergisi Avrupa’da zaten mevcut, enerji ve akaryakıtta birim fiyatının yüzde 10’u karbon vergisi” dedi. Öztopçu, AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) finansmanının yurtdışından Avrupa’ya ihracat yapan şirketlerin karşılayacağını, bu nedenle Türkiye’de bir an önce emisyon ticaret sisteminin kurulması, karbon vergisinin yürürlüğe girmesi gerektiğini belirterek “SKDM’de kendi ülkemizde ödediğimiz vergi AB’de ödememiz gereken vergiden düşürülüyor” diye konuştu. ‘KAZAN-KAZAN ŞEKLİNDE BİR FORMÜL’ KMD Karbon ve Maliyet Danışmanlığı Kurucusu İlkay Yücebilgiç ise yeşil dönüşüme geçişin maliyetli olduğunu belirtip, “Ancak yatırımı sokağa atmıyorsunuz kendi işinize yatırıyorsunuz. Makineleri yeniliyor, sistemleri kuruyorsunuz. Kazan-kazan şeklinde bir formül. Başta maliyetli gözüküyor ama getirdiği üstünlük karşınıza çıkacak. Özelikle yeşil dönüşümü tamamlayıp, karbon emisyonlarını düşüren şirketler rekabetçilik alanında diğer şirketlere fark atarak her açıdan avantajlı konuma geçecektir” dedi. Avrupa Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası gibi bankalarda ciddi anlamda yeşil fonlar olduğunu belirten Yücebilgiç, belli bir süre sonra alınan kredilerin yeşil kredi olacağını söyledi. ‘ŞİRKETLER VE BİREYLER DAHA AKTİVİST OLMALI’ HÜRRİYET Gazetesi Ekonomi Yazarı Noyan Doğan moderatörlüğünde gerçekleştirilen ‘Yeşil Dönüşüm’ başlıklı dördüncü bölümde ise Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Danışma Kurulu Başkanı Ebru Dildar Edin ve Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa ve Kordsa Sürdürülebilirlik Müdürü Birce Pirinç yer aldı. Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Danışma Kurulu Başkanı Ebru Dildar Edin, Birleşmiş Milletler’in açıkladığı sürdürülebilirlikle ilgili ulaşılmak istenen 17 ana maddede ilerlemenin yüzde 25-30’larda olduğunu söyleyerek, “2030’a gelindiğinde hedefe ulaşılamayacağı aşikar. Ülkelerin, şirketlerin, bireylerin biraz daha aktivist olması lazım” dedi. Türkiye’de toplumsal farkındalığın hedeflenenden az olduğunu belirten Edin, şirketlerin varlığını devam ettirmesi için farkındalığın artması gerektiğini dile getirdi. Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa ise şunları söyledi: ‘TÜRKİYE İÇİN RİSK DEĞİL FIRSAT’ “Ülkenin ekonomisini yeşil mutabakata hazırlayacak olan aynı anda birden farklı içinde eğitimi, üretimi, yatırımı olan kuruluşların işbirliği içinde yönetilmesi. Yeşil mutabakatla ilgili doğru organizasyonun ülke içinde kurulması gerekir. Bunu mevzuat ve mevcut organizasyon biçimiyle çözemeyiz, devletsiz hiç çözemeyiz. AB’de yeşil mutabakat devlet üstü bir konu. Devletimiz bu konularda liderlik yapmak zorunda. Yeşil dönüşüm Türkiye için risk değil fırsat.” Kordsa Sürdürülebilirlik Müdürü Birce Pirinç de düşük karbonlu ekonomiye geçişte malzeme teknolojilerinin önemli rol oynayacağını düşündüklerini belirtip, “Her türlü malzeme teknolojileri geliştirme, uygulama aşamasında önemli yer tutacak” diye konuştu.
