ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, ABD’nin Türkiye’ye Gazprombank yaptırımında muafiyet tanıdığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’a yetkiyi devretmesine yaklaşık 1.5 ay kala Gazprombank’a yaptırım kararı almış; Türkiye ise ödemelerin yaptırımlara tabi olmadan nasıl yapılacağı konusunda Rusya ile görüşmelere başlamıştı. Bakan Bayraktar demeçlerinde, ABD’nin Türkiye’yi yaptırımlardan muaf tutmasını istemişti. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı’nın ABD’li muhataplarıyla yaptığı görüşmelerin ardından ABD’li finans ajansı Bloomberg’e röportaj veren Bayraktar, Türkiye’nin doğalgaz borcu ödemelerini Gazprombank üzerinden yapmaya devam edebileceğini açıkladı. ENDİŞE YARATMIŞTI ABD, Rusya’nın ihraç ettiği doğalgazın ödemelerini alan Gazprombank’ı geçen ay yaptırımlar kapsamına almış; bu yaptırım, tükettikleri gazın büyük bölümünü Rusya’dan temin eden Türkiye ve Doğu Avrupa ülkelerinin doğalgaz ödemelerinde sorun yaratmıştı. Türkiye ise Gazprombank’ın ABD yaptırım listesine alınmasının ardından muafiyet talebini ısrarla dile getirmişti. Geçen ay Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki Kabine Toplantısı öncesi açıklamalarda bulunan Bakan Bayraktar, Joe Biden yönetiminin Donald Trump’a yetkiyi devretmesine yaklaşık 1.5 ay kala böyle bir kararı almasına ilişkin, “Yaptırımlar Türkiye’yi etkiler. Para ödeyemeyiz, para ödeyemezsek malı alamayız. Dışişleri Bakanlığı görüşüyor” demişti. Bu açıklamasında, Türkiye’nin kışa girerken arz güvenliği açısından gaza ihtiyacı olduğunu da dile getiren Bayraktar, “Sanayinin gaza ihtiyacı var. Dolayısıyla arz güvenliği kapsamında bizim (Rus gazı) buna ihtiyacımız var. Geçmişte bir dönem İran yaptırımları oldu. Orada doğalgazda bir muafiyet vardı. Benzer şeyi burada da Amerika’dan istiyoruz” değerlendirmesinde bulunmuştu. ALTERNATİF ÖDEME YOLU ARANIYORDU Türkiye bir yandan da Rusya ile alternatif çözüm yolları konusunda görüşmeler yapmıştı. Kasım ayının sonunda Ankara’ya gelen Rus yetkililerle bakanlıklardan bürokratlar gündeme gelebilecek senaryoları ele almıştı. Ancak Bayraktar, Bloomberg’e verdiği röportajda Rusya ile ele alınan alternatif ödeme yolları konusunda değerlendirmede bulunmadı. GAZPROM’UN HİSSELERİ 16 YILIN EN DÜŞÜĞÜNDE YAPTIRIMLAR nedeniyle Avrupa doğalgaz pazarındaki payını önemli oranda kaybeden Gazprom’un hisse değeri, Rus doğalgazının Ukrayna üzerinden sevkıyatına yönelik anlaşmada sona yaklaşılması nedeniyle değer kaybediyor. Rus enerji şirketi Gazprom’un hisseleri, artan jeopolitik belirsizlikler nedeniyle bu hafta yüzde 2’den fazla değer kaybederek Ocak 2009’dan bu yana en düşük seviyeye geriledi. Öte yandan, Ukrayna savaşı öncesinde Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük doğalgaz tedarikçisi konumunda bulunan Rusya, yaklaşık 50 yıl süren boru hattı yatırımlarıyla 2022’ye kadar AB’deki pazar payını yüzde 40’a kadar çıkarmıştı. Yaptırımlar nedeniyle müşterilerini ABD, Katar ve Norveç gibi sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarikçilerine kaptıran Rusya, geçen yıl AB’ye yaklaşık 15 milyar metreküp doğalgaz sevk ederken, söz konusu hacim 2021’de 201.7 milyar metreküp seviyesindeydi.
