Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) kayıtdışı ekonomiyle mücadelesi hız kazandı. 2024’te çok sayıda sektörde KDV oran uyumsuzluğu, belge düzeni, ödemelerin kayıtlarla uyumu gibi kayıtdışılığa sebep olabilecek hususları denetlediğini bildiren GİB, bu çalışmalara bandrollü ürün ve akaryakıt ürünlerine yönelik denetimlerin de dahil edildiğini duyurdu. Böylece, birçok konu ve sektörü kapsayan 1 milyon 125 bin 410 saha denetiminin gerçekleştirildiği açıklandı. Bu denetimlerde tespit edilen uyumsuzluklar nedeniyle 7.4 milyar lira ceza kesildi. Denetimlerde, 32 bin 255 kişinin hiç vergi kaydı olmadan tamamen kayıtdışı çalıştığı tespit edildi. Bu tespitler üzerine gerekli işlemler tamamlanarak 10 milyar lira vergi tahakkuk ettirildi. SADECE KİRADAN 3.1 MİLYAR TL Yapılan denetimler sonucu binlerce mükellefin beyanname vermesi sağlanmış oldu. Buna göre: Başkanlığın kira gelirlerine yönelik 2024’te gerçekleştirdiği çalışmada içinde kiracı olduğu değerlendirilen 425 bin konutta yoklama yapıldı. Bu kapsamda 376 bin yeni mükellefin beyanname vermesi sağlandı. Böylece 2024’e ilişkin beyanname veren mükellef sayısında bir önceki yıla göre yüzde 26 artış meydana geldi. Çalışma, 55 bine yakın mükellefin de geçmiş yıllara ait kira beyannamesi vermesini sağladı. Verilen bu beyannamelerle 3.1 milyar lira kira geliri beyan edildi. GİB tarafından bu yıl da kira gelirlerinin doğru beyanı için benzer çalışmalar yapılacak. BANDROLLÜ ÜRÜNLERE TAKİP Öte yandan, tütün ve alkollü içkilerde 2007’de başlayan bandrol uygulamasıyla bu ürünlerin kaçak veya kayıtdışı olup olmadığı kolaylıkla tespit edilebiliyor. Bandrol ekipleri, 2024’te 16 milyondan fazla sigara ve alkollü içki ile yaklaşık 600 milyon dal makaronu denetledi. Bu denetimlerde kaçak olduğu tespit edilen 2 milyon sigara ve alkollü içki ürünü ile 120 milyon dal makaron, adli sürecin başlatılması amacıyla kolluk kuvvetlerine bildirildi. GİB tarafından nakdin yoğun kullanıldığı sektörlerde izaha davet ve gönüllü uyum süreçleri de başlatıldı. Fiziki ve sanal POS cihazlarının usulsüz kullanımı veya IBAN yoluyla yapılan tahsilatlarla kayıtdışı bırakılan hasılatlar da analiz edildi. Bu yollarla elde edilen ancak kayıtlara yansımayan hasılatlar için mükelleflerden izahat istendi. Bu kapsamda 137 bin 25 mükellefle temasa geçilerek 132.5 milyar lira kayıtdışı hasılat için gönüllü uyum ve izaha davet çalışması başlatıldı. İlk aşamada 252 bin 322 beyanname ile 27.3 milyar liralık kayıtdışı hasılatın beyanı sağlandı. Çalışma sonucunda kayıt dışı bırakılan hasılatı beyan etmeyen mükellefler hakkında gerekli işlemler yapılacak. ‘VERGİYE GÖNÜLLÜ UYUM GÖZETİLECEK’ Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Geçtiğimiz yıl yaptığımız düzenlemelerle vergi cezalarında etkinliğin artırılması amacıyla ceza tutarlarında önemli artışlar yaptık, kayıtdışı çalışan mükelleflere artırımlı cezalar öngördük. Ayrıca daha önce ceza uygulaması bulunmayan uyumsuzluklara da ceza uygulaması getirdik. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da kayıtdışılıkla mücadelemiz aralıksız devam edecek” dedi. Vergide adalet ve verimlilik ilkesi çerçevesinde kayıtdışı ekonomiyle mücadeleye yönelik denetimlerin ‘yeni nesil analiz teknikleriyle’ süreceğine işaret eden Şimşek, şöyle devam etti: “Bakanlık olarak bu yıl da bir yandan vergiye gönüllü uyumu gözetirken bir yandan da kayıtdışıyla mücadele denetimlerimizi katbekat artırarak yeni bir safhaya geçeceğiz.”
