TÜRKİYE ekonomisindeki parasal sıkılaşma adımları, 2023 yılını tarihi rekor kırarak kapatan otomotiv sektörünün 2024’e temkinli başlamasına yol açmıştı. Sektör yöneticilerinin nisan ayına kadar verdiği mesajlar, pazarın yüzde 30-35 bin bandında daralarak 2024 yılını 750-800 bin adet seviyesinde kapatacağı öngörüsünü taşıyordu. Ancak tam tersi oldu ve 2024 yılı sonunda toplam otomobil ve hafif ticari araç pazarı üst üste ikinci kez rekor kırdı. Otomotiv Distrübütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) açıkladığı Ocak-Aralık 2024 verilerine göre pazar, geçen yıla kıyasla yüzde 0.5 artarak 1 milyon 238 bin 509 adede ulaştı. Bir önceki yıl ise otomotiv pazarında satışlar 1 milyon 232 bin 635 adet olarak gerçekleşmişti. Geçen yılın tamamında toplam pazarda (otomobil ve hafif ticari) en çok satış yapan marka 138 bin 749 adetle FIAT oldu. Bu dönemde en çok otomobil satan marka 117 bin 919 adetle Renault olarak kayıtlara geçti. En çok hafif ticari aracı ise Ford markası sattı. 2024 yılında en çok satılan otomobil modeli dokuz yıldır tahtı bırakmayan FIAT Egea olurken; bataryalı elektrikli araç satışlarında Togg T10X zirvedeki yerini korudu. 2024’te ilk kez elektrikli otomobil satışları dizel otomobilleri solladı. Yılın tamamında 99 bin 489 adet bataryalı elektrikli otomobil satılırken dizel motorlu otomobil satışları 95 bin 985 adette kaldı. TÜKETİCİ TALEBİNDE BÜYÜK DEĞİŞİM Otomotiv pazarının üst üste ikinci kez tarihi rekor kırmasında birçok önemli sebep vardı. Pazara çok sayıda yeni ve rekabetçi model girdi. Ancak en önemlisi tüketici alışkanlıklarındaki büyük değişim oldu. Togg, Tesla gibi üretici markalar teknolojide; Çinli üreticiler fiyatta standartları yeniden belirledi. Bazı yöneticiler bu değişiklikleri iyi okuyamadığı için tahminlerinde yanıldı. Otomotivi 2024 yılında tarihi rekora götüren dört temel sebep şu şekilde sıralandı: GSR 2: AB mevzuatlarına uyum çerçevesinde 7 Temmuz 2024’ten itibaren sıfır otomobil ve ticari araçlarda sunulan standart güvenlik donanımları artırıldı. GSR 2 (Küresel Güvenlik Yönetmeliği 2) olarak bilinen bu yönetmeliğin beklenenden daha erken uygulanması markalardaki stok baskısını artırınca mayıs ve devam eden aylarda ciddi kampanyalar yapıldı. ÖTV muafiyetli satışlar: Engelli bireylerin satın alabildiği ÖTV muafiyetli araçlarda limit sene başında 1.6 milyon TL’ye çıktı. Yılın ilk çeyreğinde önemli satış adetleri buradan geldi. İkinci yarıda ise şartların değişeceğine yönelik mesajlar geldi ve beklentiler satışları tekrar artırdı. Nitekim yıl sonunda şartlar zorlaştırıldı. Satışların yüzde 20’den fazlasını ÖTV muafiyetli araçlar oluşturdu. Fiyatlar enflasyonu geçemedi: Otomotivde reel fiyatlar enflasyonun altında kaldı. En çok satılan 10 otomobilin 8’indeki fiyat artış oranı yüzde 26.2’lik ulaştırma enflasyonunu geçemedi. Örneğin, 2024’ün en çok satılan otomobil modeli Fiat Egea’nın Sedan versiyonuna yıl boyunca sadece yüzde 6.5 zam geldi. Bunda markaların elindeki yüksek stok ve artan rekabet ortamı büyük rol oynadı. Yeni markalar: Tüketicinin seçeneği arttı. Togg, Tesla, Chery, Jaecoo, MG ve BYD gibi markalar pazarı büyüttü. BYD aralıkta 6 bin adet satış yapmasaydı rekor kırılamayacaktı. Togg, Tesla, Chery gibi markalar çıkarıldığında pazar 1 milyon adetleri ancak geçebilecekti.
