MÜZİK, sinema, otomotiv, telefon, televizyon gibi birçok endüstriyi kökünden değiştiren teknoloji girişimcilerinin yeni hedefi sağlık sektörü. Akıllı saatlerden yüzüklere kadar artık birçok giyilebilir akıllı cihaz, insan bedenini takibe alıp olası sorunları tespit edebiliyor. Ancak, insanların ömrünü uzatmayı takıntı haline getiren teknoloji devleri yalnızca bununla da yetineceğe benzemiyor. Yüksek çözünürlüklü kameraların vücudun 2 binden fazla noktasını çekerek haritasını çıkardığı yeni tarama teknolojileri erken teşhiste devrim yaratıyor. Sağlıkta çığır açması beklenen bu teknolojilere bazı doktorlar ise mesafeli; bilimsel kanıt eksikliği, yüksek maliyetler ve olası hatalı sonuçların problem yaratacağını düşünüyorlar. 20 SANİYEDE TARIYOR Gelişmiş kamera, sensör ve yapay zekâ teknolojilerini bu alanda uygulamaya başlayan girişimlerden şu sıralar en popüleri Neko Healt isimli şirket. Kurucusu tanıdık; Spotify ile müzik endüstrisini değiştiren İsveçli milyarder girişimci Daniel Ek. 70’ten fazla sensörü gelişmiş bir yapay zekâ ile birleştiren bir tarama cihazı geliştiren Ek, semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce olası hastalıkları tespit edebildiğini söylüyor. Daniel Ek’in Neko Healt adlı sağlık merkezinde tarama işlemi sadece 20 saniye sürüyor. Kameralar vücudun 2 binden fazla yüksek çözünürlüklü fotoğrafını çekerek, cildin her santimetresinin haritasını çıkarıyor. Buradaki kamera ve sensörler öylesine gelişmiş ki, kanın damarlarda nasıl hareket ettiğini bile yakalayabiliyor. Sistem, kalp atış ritmini, kan akşını kişiye temas etmeden ölçmek için lazer sensörler kullanıyor. Sonrasında iş, yapay zekânın kontrolünde. Gelişmiş yapay zekâ aldığı bu verileri işleyerek düzenli kontrollerin gözden kaçırabileceği olası sağlık sorunlarını tespit ediyor. MUAYENE 230 DOLAR 20 BİN KİŞİ SIRADA Şirket, tüm vücut taramalarının bir dizi kardiyovasküler ve metabolik hastalığın yanı sıra cilt rahatsızlıklarının başlangıcını dahi tespit edebileceğini ileri sürüyor. Yaklaşık 230 dolara (8 bin TL) mal olan taramalar için şirket, “Gelecekteki benliğiniz için bir sağlık kontrolü” diyor. Makinenin, çoğu 50 yaşın altında ilk hasta grubunda kendini tamamen sağlıklı hisseden yüzlerce kişide teşhis edilmemiş ciddi rahatsızlıklar bulduğu da açıklandı. Neko Healt’in şu anda Stockholm’de ve Londra’da ikinci şubesi bulunuyor. BİR DİĞER GİRİŞİM: PRENUVO Bu alandaki girişimler sadece Neko Healt ile sınırlı değil. Girişimci Andrew Lacy’nin kurduğu ve eski Google CEO’su Eric Schmidt ile model Cindy Crawford’un destekçilerinden olan Prenuvo da gelişmiş tarama hizmetleri veriyor. Ancak, biraz daha pahalı. Şirket, bir saatlik manyetik rezonans görüntüleme seansını 2 bin 499 dolara satıyor ve ardından taranan görüntüleri kanser, anevrizma ve karaciğer hastalıklarının uyarı işaretlerini incelemek için yapay zekâ destekli bir yazılım kullanıyor. Ezra, tüm vücut taramasını 15 dakikaya indirmeyi ve 500 dolar talep etmeyi umuyor. MÜZİKTEN SONRA SAĞLIK SEKTÖRÜNDE DEVRİM YAPAR MI SPOTIFY’ı kurarak müzik endüstrisini adeta sil baştan değiştiren İsveçli girişimci Daniel Ek, aslında uzun süredir sağlık alanında çalışmalar yapmak istiyor. Verdiği röportajlarda boş zamanlarında tıp dergilerini incelediğini belirten Ek, akıllı saatlerle vücudu takip etmenin ötesini geçip benzer bir takibin daha uzun ve sağlıklı yaşamak için bir ipucu olabileceğini düşündü. İsveçli teknoloji girişimcisi Hjalmar Nilsonne ile anlaşan Ek, daha gelimiş bir sağlık taraması yapan cihaz geliştirdiler. Temel amaçları hastalıkları önlemek ve hayatı uzatmaktı. Kurdukları şirket Neko Health, geçen yıl Stockholm’de kapılarını açtı ve bu yaz ikinci pazarı olan Londra’da açıldı. 41 yaşındaki Daniel Ek, Avrupa’daki bu tür girişimlere kişisel olarak ve yatırım şirketi Prima Materia aracılığıyla milyonlarca dolar yatırım yaptı. Neko Health ise kurucu unvanını aldığı tek girişim oldu. Ek, Neko Health hakkında DealBook’a verdiği ilk İngilizce röportajında, “Bunun bana para kazandırmaması durumunda çok mutlu olurum, ancak insanlar için dünyadaki gerçek sorunları çözdük” dedi. Hjalmar Nilsonne – Daniel Ek ‘KANITA DAYALI YAKLAŞIMLA KULLANILMALI’ TEKNOLOJİNİN sağlık alanında kullanılmının erken teşhis açısından umut verdiğini söyleyen Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı bölümünden Doç. Dr. Rıdvan Sivritepe, konuyla ilgili sorularımı şu şekilde yanıtladı: “Bu teknolojinin faydaları ve riskleri dikkatle değerlendirilmeli ve uygun hasta gruplarında, kanıta dayalı yaklaşımla kullanılmalıdır. Bu teknolojilerin özellikle kardiyovasküler hastalıkların, cilt kanserlerinin ve nörolojik rahatsızlıkların teşhisinde kullanım alanları genişlemekte. Ancak, maliyet-etkinlik analizlerinin yapılması, etik kurallar çerçevesinde değerlendirilmesi ve klinik faydalarının kanıtlanması kritik öneme sahip. Bu teknolojileri kullanırken hasta bilgilendirmesini doğru bir şekilde yapmalı ve gereksiz müdahalelerden kaçınmalıdır. Uzun vadede, bu tür yeniliklerin sağlık sistemine entegrasyonu, multidisipliner bir yaklaşımla desteklenmelidir. Bu bağlamda, yüksek teknolojinin sağladığı olanaklar ve oluşturduğu riskler dikkatle analiz edilmeli, bu yöntemlerin tıbbi uygulamalardaki rolü bilimsel ve etik açıdan sürekli olarak değerlendirilmelidir.” BU ALANLARDA KULLANILABİLİR Kardiyoloji: Radar teknolojisi, damar sertliği ve endotel fonksiyon bozukluğu gibi kardiyovasküler riskleri değerlendirebilir. Onkoloji: HD kameralar ve lazerler, kanser taramalarında hassasiyetle kullanılabilir. Nöroloji: Hareket analizi ve beyin aktivitesi takibi için radar sistemleri yenilikçi bir araçtır.
