Ülke genelinde zeytin hasadının başlaması, geçen yıl rekor kıran zeytinyağı fiyatlarının bu yıl hangi seviyelerde olacağı sorusunu gündeme getirdi. Geçen yıl yurtiçindeki ‘yok yılı’ nedeniyle azalan üretim fiyatları artırmış; bir litre zeytinyağının perakende fiyatı 400 liraya çıkmıştı. Bu yıl ise zeytin ve zeytinyağında rekor bir rekolte bekleniyor. Ancak devam eden kuraklık nedeniyle yapılan rekolte tahminleri aralık ayında aşağı yönlü revize edilebilir. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) verilerine göre, bu yıl 475 bin ton zeytinyağı, 750 bin ton da sofralık zeytin rekoltesi bekleniyor. Bu, bugüne kadarki en yüksek rakam. Eğer gerçekleşirse zeytin ve zeytinyağı rekoltesinde rekor kırılmış olunacak. Peki fiyatlar ne olacak? Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, bu yıl rekor üretim beklentisi nedeniyle fiyatlarda yüzde 15 ila 20 aralığında gerileme beklediklerini kaydederken; UZZK Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Tan ise rekolte iyi olsa da maliyetlerdeki artışın sürdüğünü; bunun da ister istemez fiyatlara yansıyacağına dikkat çekti. FİYAT ARTTIKÇA HİLE DE ARTTI Ancak fiyatlarla ilgili önemli bir nokta, mevcut maliyetlere rağmen ucuza satılan ürünler… Bu da sahte zeytinyağlarıyla yapılıyor. Artan fiyatlarla birlikte tağşişin de çok arttığına dikkat çeken Dr. Tan, hileli üretim yapanların sadece bakanlığın listesinde yayınlananlar olmadığının altını çizerek uyardı. “Listelerde olanlar işletme kayıt numarası olanlar, üretim izni numarası olanlar. Esas bu işi yapanlar ise adresine gidildiğinde herhangi bir işletmeyle karşılaşmadığınız, telefon numarası olmayan kayıt dışı yerler” diyen Tan, şöyle devam etti: “Denetimler kayıtlı olan kişi ve kurumlara yapılıyor. Oysa yol kenarlarında, kahvehanelerde, berber dükkânında bile zeytinyağı satılıyor. Bu taklit tağşişlerin merkezleri var, yayınlanan taklit tağşiş listesinde bu merkezler belli. Ünlenmiş bölgeleri, coğrafi işaretli ünlü zeytinyağları ve markaları taklit ediyorlar. Bu merkezlere, depolarına gitmek lazım. OTELLERE DE DİKKAT Bir de toplu kullanım alanları var; oteller, restoranlar, yemek şirketleri vb gibi buralarda maliyetleri düşürmek için ucuz yağ alma eğilimi var. Ucuz noktasında da ne şekilde yağ olduğu konusunda emin değiliz.” TÜTÜN VE PAMUK ÜRETİCİSİ DE ZEYTİN EKTİ Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Mustafa Tan, bu yıl sektöre yeni dikim alanları ile giren iller olduğunu söyledi. “Manisa’da tütünden, Aydın ovalarında pamuktan dönüp zeytine yönelen; Mersin ve Adana’da narenciye, pamuk, buğday tarlasına zeytin dikmiş üreticiler var” diyen Tan, “Bu üreticiler maliyet altında fiyat şokuna girerlerse üretim şevkleri kırılır hatta yeni dikilenler sökülme tehlikesine bile maruz kalabilirler” diye konuştu. BİR LİTRE ZEYTİNYAĞININ SADECE HASAT MALİYETİ 290 TL UZZK Başkanı Dr. Mustafa Tan’ın verdiği bilgiye göre, geçen yıl bir litre zeytinyağının sadece hasat kaynaklı maliyeti 200 TL iken bu yıl 290 TL olarak hesaplandı. Tan, bu yıl bir kilo sofralık zeytinin ise sadece hasat kaynaklı maliyetinin ise 50 TL ila 80 TL aralığında değiştiğini kaydetti. Bunlar, Tan’ın da dikkat çektiği üzere hasat kaynaklı maliyetler; yani üretici fiyatları. Çeşitli sektör temsilcilerine göre, bu maliyete ambalaj, nakliye, kâr payı gibi diğer kalemlerin de ekleneceğini; dolayısıyla bu yıl kaliteli bir zeytinyağının bir litresinin perakende fiyatının 500 liradan az olmayacağı ifade ediliyor. REKOR TAHMİNİNE KURAKLIK ENGELİ Maliyet kalemlerinin detaylarına yönelik de bilgi veren Tan, “Zeytinliklerin arazi yapısı, yaş, dikim şekillerine ve hasat şekillerine göre hasat maliyetleri 10-35 lira arasında değişiyor. Bu zeytinin bol olduğu yılda böyle, az yılında bu maliyet 2-3 kat fazla olabilirdi. Geçen yıl 500 TL olan toplayıcı yevmiyesi bu yıl ortalama 1000 TL. Aynı şekilde gübre, mazot, zirai mücadele, toprak işleme gibi girdiler de arttı. Hasat makinesi tamiratı bizim için önemli bir meblağ değildi, şimdi bir dal sarsıcının borusu 4-5 bin TL. Görünmeyen birçok harcama var ve bunlar ister istemez maliyete yansıyor. Bu yıl sahte yağlar dışında üretim şekillerine ve maliyetlerine göre geniş bir fiyat skalası olacaktır. Halkımızın daha fazla zeytinyağı yemesi en önemli hedeflerimizden” değerlendirmesinde bulundu.
